Um falska vini

1Sérhver vinur segir: „Einnig ég er vinur.“
Til eru vinir að nafninu einu.
2 Er það ekki harmur heljarsár
ef félagi og vinur verður að fjandmanni?
3 Ó, illu hneigðir, hvaðan streymduð þið að
og fylltuð jörðina flærðum?
4 Félagi kann að deila velgengni vinar
en snýst í gegn honum er að sverfur.
5 Annar félagi erfiðar með vini af matarást
en bregður samt skildi í bardaga.
6 Lát aldrei vin úr minni þér líða
og minnstu hans þegar þú auðgast.

Minnt á aðgát við að hlíta ráðum annarra

7Allir ráðgjafar lofa ráðsnilld sína
en sumir ráðleggja sjálfum sér í hag.
8 Vara þig á ráðgjafanum,
vittu fyrst hvað hann vill.
Hann mun ráðleggja þér það sem honum kemur best,
lát hann eigi varpa hlut um hag þinn
9 og segja: „Þú ert á réttri leið,“
en horfa álengdar á hvernig þér farnast.
10 Ráðfær þig eigi við þann sem hefur horn í síðu þinni,
hyl áform þín fyrir öfundarmanni.
11 Ráðgast eigi við konu um elju hennar
né við hugdeigan um hernað
eða sölumann um kaup,
kaupanda um sölu
og eigi nirfil um þakkarskuld
eða harðbrjósta um góðvild
né letingja um nokkurt verk
eða íhlaupamann um verkalok,
latan þjón um mikil verk,
reiddu þig ekki á ráð þeirra.
12 Nei, hald þig að þeim sem guðhræddur er,
sem þú veist að heldur boðorðin,
er sama sinnis og þú
og hefur samúð með þér ef þér vegnar illa.
13 Treystu einnig á eigin dómgreind,
engan áttu að sem þú mátt fremur treysta.
14 Innsæi manns gefur oft betri ráð
en sjö varðmenn í háum turni.
15 En ákalla umfram allt Hinn hæsta
svo að hann megi greiða þér braut sannleikans.

Speki og traust

16Orð eru til alls fyrst
og áform undanfari allra verka.
17 Hugurinn er upphaf allrar breytni
18 og fernt er frá honum runnið:
gott og illt, líf og dauði,
en ávallt hefur tungan það allt á sínu valdi.
19 Einn er skarpskyggn og fræðir fjöld,
reynist þó sjálfum sér gagnslaus.
20 Annar er vel máli farinn en vekur óvild,
hann mun fara á mis við öll lífsins gæði
21 enda hlaut hann eigi þokka að gjöf frá Drottni
og er firrtur allri speki.
22 Til er spekingur sem hyggindin koma í eigin hag
og nýtur aðeins sjálfur góðs af þeim.
23 Vitur maður uppfræðir þjóð sína,
ávöxtum hygginda hans er að treysta.
24 Vitur maður mun ríkulega blessun hljóta,
allir sem líta hann lýsa hann sælan.
25 Ævidagar mannsins eru afmarkaðir
en dagar Ísraels óteljandi.
26 Vitur maður hlýtur heiður hjá þjóð sinni,
orðstír hans varir að eilífu.

Varað við óhófi

27 Barnið mitt, reyndu þig meðan ævin endist,
gæt að hvað skaðar þig og forðast það.
28 Enda er ekki allt öllum hollt
og sitt hentar hverjum.
29 Varastu óhóf í öllum nautnum,
neyt eigi neins úr hófi.
30 Ofátið veldur vanheilsu,
óhóf í mat iðrakveisu.
31 Óhóf varð mörgum að aldurtila
en hófsemdarmaður lengir lífið.