1Spekin eykur hag fátæks manns
og leiðir hann til sætis hjá tignarmönnum.
2 Lofa engan mann fyrir ásjáleik,
lasta eigi neinn fyrir útlit sitt.
3 Örsmá er býflugan meðal fleygra vera
en afurð hennar er sætari öllu lostæti.
4 Hreyk þér ekki upp þótt þú berir glæst klæði
og ofmetnast ekki þótt þú njótir sæmdar.
Því að Drottinn gerir dásemdarverk
og það sem hann aðhefst er mönnum hulið.
5 Margur harðstjórinn hefur úr hásæti fallið
og sá hlaut kórónu sem síst varði.
6 Margur valdhafinn þoldi mestu smán
og rómaðir menn lentu á valdi annarra.

Ver varkár

7Finn eigi að neinu að ókönnuðu máli,
hygg fyrst að og gagnrýn síðan.
8 Svara eigi fyrr en þú hefur hlustað
og gríp ekki fram í er annar talar.
9 Þjarka ekki um það sem þig varðar engu
og eig ekki hlut að deilum syndara.
10 Barn, gef þig eigi að of mörgu í senn,
með of margt í fangi muntu hrasa.
Hvernig sem þú keppist við muntu engu ná að ljúka
og sleppur ekki þótt þú hlaupist frá verki.
11 Margur erfiðar, stritar og keppist við
en dregst þó sífellt aftur úr.
12 Annar silast og er hjálparþurfi,
vanmegna er hann og örbjarga.
En augu Drottins hvíla á honum til góðs,
hann hefur hann upp
13 og lætur hann bera höfuðið hátt,
mörgum vekur það furðu.
14 Blítt og strítt, líf og dauði,
örbirgð og auður kemur frá Drottni.
15 Speki, þekking og skilningur á lögmálinu kemur frá Drottni,
kærleikur og góðverk eru einnig frá honum.
16 Villa og myrkur er syndaranna frá fæðingu
og þeim sem fellur illskan fylgir hún til elliára. [
17 Gjafir Drottins reynast guðræknum varanlegar,
velþóknun hans veitir ævarandi heill.
18 Einn kemst í efni með sparnaði og nurli
en hver eru svo laun hans?
19 Þegar hann segir: „Nú hvíli ég mig,
nú skal ég njóta auðs míns,“
þá veit hann eigi hve þess er langt að bíða
að hann láti öðrum sitt eftir og deyi.
20 Gegndu skyldum þínum, sinntu þeim vel,
ræktu störf þín til elliára.
21 Dáðu eigi verk guðlausra,
treystu Drottni og erfiða þolgóður.
Auðvelt er í augum Drottins
að koma fátækum skjótt í efni.
22 Laun réttláts eru blessun Drottins,
hagur hans blómstrar á augabragði.
23 Segðu ekki: „Hvers er mér vant,
hvaða gæði getur framtíðin fært mér?“
24 Segðu ekki: „Ég á nægtir,
ekkert illt getur hent mig framar.“
25 Á góðum dögum gleymist böl
en á óheilladegi er gæfu eigi minnst.
26 Auðvelt er Drottni að endurgjalda
á endadægri hverjum eftir breytni.
27 Þjáning um stund og auðna öll gleymist,
endalok manns afhjúpa hvernig hann breytti.
28 Lýs engan sælan fyrir dánardægur,
af börnum manns má kenna hver hann var.

Vanda val vina

29 Leið eigi hvern sem er heim í hús þitt,
margvísleg eru brögð hins lævísa.
30 Hjarta hrokagikks er sem ginningarfugl í búri
eða njósnari sem situr um ávirðingar þínar.
31 Hann leitar færis til að leggja gott út á verri veg
og atar dygðir þínar auri.
32 Af neista getur bingur kola orðið bál
og syndugur maður leitar færis að úthella blóði.
33 Sneiddu hjá illvirkja, hann hyggur á illt,
lát hann ekki flekka þig um eilífð.
34 Bjóðir þú ókunnugum til vistar
mun hann valda þér vanda
og gera þig framandi fólki þínu.