Sömu örlög henda alla menn

1 Öllu þessu veitti ég athygli og allt þetta reyndi ég að rannsaka: Hinir réttlátu og vitru og verk þeirra eru í hendi Guðs.
Hvorki ást né hatur veit maðurinn fyrir,
allt bíður síns tíma,
2hið sama hendir alla,
sömu örlög mæta réttlátum og óguðlegum,
góðum og illum,
hreinum og óhreinum,
þeim sem fórnfærir og þeim sem ekki fórnfærir.
Hinum góða farnast eins og syndaranum,
og þeim er sver eins og þeim er óttast svardaga.
3 Það er ókostur við allt sem við ber undir sólinni að sömu örlög mæta öllum og því fyllist hjarta mannanna illsku og heimska ríkir í hjörtum þeirra alla ævi þeirra og síðan liggur leiðin til hinna dauðu.
4Meðan maður er sameinaður þeim sem lifa, svo lengi er von,
því að lifandi hundur er betri en dautt ljón.
5 Þeir sem lifa vita að þeir eiga að deyja en hinir dauðu vita ekki neitt og hljóta engin laun framar og minning þeirra gleymist. 6 Bæði ást þeirra, hatur og öfund, það er fyrir löngu farið og þeir eiga ekki framar hlutdeild í neinu sem við ber undir sólinni. 7Farðu því og et brauð þitt með ánægju
og drekktu vín þitt með glöðu hjarta
því að Guð hefur lengi haft velþóknun á verkum þínum.
8Klæði þín séu ætíð hvít
og höfuð þitt skorti aldrei ilmsmyrslin.
9Njóttu lífsins með konunni, sem þú elskar,
alla daga þíns fánýta lífs, sem hann hefur gefið þér undir sólinni,
alla þína fánýtu daga
því að það er hlutdeild þín í lífinu
og það sem þú færð fyrir strit þitt
sem þú streitist við undir sólinni.
10Allt sem hönd þín megnar að gera
með kröftum þínum, gerðu það,
því að í dánarheimum, þangað sem þú ferð,
er hvorki starfsemi né hyggindi né þekking né viska.

Maðurinn háður tíma og tilviljun

11Enn sá ég undir sólinni
að hinir fótfráu ráða ekki hlaupinu,
né hetjurnar stríðinu,
né eiga spekingarnir brauðið víst,
né hinir hyggnu auðinn,
né hinir vitru vinsældir
því að tími og tilviljun hittir þá alla fyrir.
12Maðurinn þekkir ekki einu sinni sinn tíma.
Eins og fiskarnir festast í hinu háskalega neti
og eins og fuglarnir festast í snörunni,
á líkan hátt verða mennirnir fangnir á óheillatíð
þegar hún kemur skyndilega yfir þá.

Viska fátæks manns

13 Þetta virtist mér einnig speki undir sólinni og fannst mér mikið um:
14 Einu sinni var lítil borg og fáir menn í henni. Voldugur konungur fór gegn henni, settist um hana og reisti mikil hervirki við hana. 15 En í borginni var fátækur maður en vitur og hann bjargaði borginni með visku sinni. En enginn minntist þessa fátæka manns. 16 Þá hugsaði ég:
Viska er betri en afl
en viska fátæks manns er fyrirlitin
og orðum hans er enginn gaumur gefinn.
17Orð viturra manna, sem hlustað er á í næði,
eru betri en óp valdhafans meðal heimskingjanna.
18Viska er betri en hervopn
en einn syndari spillir mörgu góðu.