1Öfundaðu ekki vonda menn
og láttu þig ekki langa til að vera með þeim
2því að hjarta þeirra hyggur á ofbeldi
og varir þeirra ráðgera ógæfu.
3Af speki er hús reist
og af skynsemi verður það staðfast,
4fyrir þekkingu fyllast herbergin
alls konar dýrum og fögrum gripum.
5Vitur maður er betri en sterkur
og fróður maður betri en aflmikill,
6holl ráð skalt þú hafa þegar þú heyr stríð
og þar sem ráðgjöf er næg fer allt vel.
7Viskan er afglapanum ofviða,
í borgarhliðinu lýkur hann ekki upp munni sínum.
8Þann sem leggur stund á að gera illt
kalla menn varmenni.
9Syndin er fíflslegt fyrirtæki
og spottarinn er mönnum andstyggð.
10Látir þú hugfallast á degi neyðarinnar
er máttur þinn lítill.
11Bjargaðu þeim sem leiddir eru til lífláts,
þeim sem eru dæmdir til aftöku.
12Ef þú segir: „Vér vissum það ekki,“
mun þá ekki sá sem gaumgæfir hjörtun verða þess var
og sá sem vakir yfir lífi þínu vita það?
Hann mun gjalda hverjum eftir verkum hans.
13Gæddu þér á hunangi, sonur minn, því að það er gott
og hunangsdroparnir eru sætir í munni.
14Vit að þetta er sál þinni speki.
Finnir þú hana áttu þér framtíð
og von þín mun ekki bregðast.
15Rangláti maður, sit ekki um bústað hins réttláta
og spilltu ekki heimkynnum hans
16því að sjö sinnum fellur hinn réttláti og stendur upp aftur
en hinir ranglátu hrasa og tortímast.
17Gleðstu ekki yfir falli óvinar þíns
og hjarta þitt fagni ekki þótt hann hrasi
18svo að Drottinn sjái það ekki og honum mislíki
og hann snúi reiði sinni frá honum.
19Reiðstu ekki vegna illgjörðamanna,
láttu ekki rangláta angra þig
20því að vondur maður á sér enga framtíð,
á lampa ranglátra slokknar.
21Sonur minn, óttastu Drottin og konunginn,
eigðu ekki samneyti við uppreisnarseggi
22 því að ógæfa þeirra ríður yfir þegar minnst varir
og hver getur séð fyrir ófarir þeirra?
23 Þessi spakmæli eru líka eftir spekinga:
Hlutdrægni í dómi er röng.
24 Þeim sem segir við hinn seka: „Þú hefur rétt fyrir þér,“
honum formæla menn og þjóðir fordæma hann.
25 Þeim sem fella réttan úrskurð mun farnast vel,
þeir munu hljóta ríkulega blessun.
26 Að veita rétt svör
er eins og að gefa koss.
27 Sinntu útiverkunum og ljúktu þeim á akrinum,
síðan getur þú byggt þér hús.
28 Vitnaðu ekki gegn náunga þínum án gildrar ástæðu,
eða vilt þú svíkja með orðum þínum?
29 Segðu ekki: „Eins og hann gerði mér,
eins ætla ég að gera honum,
ég ætla að veita manninum makleg málagjöld.“
30 Ég gekk fram hjá akri letingja nokkurs,
fram hjá víngarði heimsks manns.
31 Hann var allur vaxinn þistlum,
hann var alþakinn netlum
og steingarðurinn umhverfis hann var hruninn.
32 Ég sá þetta og veitti því athygli,
horfði á það og lét mér það að kenningu verða:
33 Sofa ögn enn, blunda ögn enn,
leggja saman hendurnar ögn enn til að hvílast,
34 þá kemur fátæktin yfir þig eins og ræningi
og skorturinn eins og vopnaður maður.